Ondernemingsrecht
Wrongful trading: risico's van bestuurdersaansprakelijkheid
09 juni, 2025
Wrongful trading: voorkom persoonlijke aansprakelijkheid als bestuurder
Bestuurders van ondernemingen streven naar goede bedrijfsresultaten. Dat is logisch, want een bestuurder wordt aangesteld door de aandeelhouders en legt aan hen verantwoording af voor het gevoerde beleid. Het uitgangspunt hierbij is de (financiële) continuïteit – het voortbestaan – van de onderneming.
Juist wanneer de continuïteit van uw onderneming onder druk staat, moet u als bestuurder extra alert zijn op uw eigen handelen – of het nalaten daarvan. Zet u een verlieslatende activiteit voort terwijl u beter weet? Dan riskeert u persoonlijke aansprakelijkheid als het bedrijf later failliet gaat. Dit noemen we ‘wrongful trading’. In deze blog bespreken we deze vorm van bestuurdersaansprakelijkheid en de bijbehorende risico’s.
Onderneming in moeilijkheden en verplichtingen als bestuurders
Voordat we de specifieke voorwaarden van wrongful trading analyseren, is het belangrijk om te weten dat de wet bestuurders diverse plichten oplegt wanneer een onderneming in moeilijkheden komt. Deze verplichtingen vormen de context waarbinnen u als bestuurder moet handelen.
Denk bijvoorbeeld aan de alarmbelprocedure: dreigt het eigen vermogen negatief te worden, dan moeten de bestuurders de algemene vergadering bijeenroepen (voor de BV artikel 5:153 WVV). In het ergste geval zijn de bestuurders verplicht om binnen één maand het faillissement aan te vragen als de onderneming failliet is (artikel XX.102 WER).
Het niet naleven van deze plichten kan op zichzelf al leiden tot aansprakelijkheid. Bovendien is de situatie die deze plichten activeert – een kritiek laag eigen vermogen of de feitelijke staat van faillissement – vaak precies het moment waarop ook het risico op wrongful trading acuut wordt.
Wat is wrongful trading? De 4 voorwaarden van art. XX.227 WER
De aansprakelijkheid voor wrongful trading staat beschreven in artikel XX.227, §1 van het Wetboek van Economisch Recht (WER). Om hiervan te kunnen spreken, moet aan een aantal voorwaarden voldaan zijn. De voorwaarden worden hieronder meer in detail besproken.
1. Er is sprake van een deficitair faillissement
Eerst en vooral moet sprake zijn van een faillissement. Bovendien moet dit faillissement deficitair zijn. Simpel gezegd: de schulden zijn hoger dan de activa (geld of enig ander roerend of onroerend vermogen) van de onderneming. Dit is het geval in het gros van de faillissementen, zodat bijna steeds aan deze voorwaarde is voldaan.
Zijn er in het faillissement nog genoeg middelen beschikbaar om alle schuldeisers te betalen? Dan is er geen sprake van aansprakelijkheid inzake wrongful trading.
Ook geldt artikel XX.227 WER niet bij een gerechtelijke reorganisatie of een (vrijwillige of gerechtelijke) vereffening. Ook als een eerder faillissement al is afgesloten en de rechtspersoon niet meer bestaat, kan deze aansprakelijkheidsgrond niet worden ingeroepen.
2. U was of bent (feitelijke) bestuurder van de onderneming
Wie kan aansprakelijk gesteld worden voor wrongful trading? Dit zijn alleen personen die bestuurder zijn (of waren) van de failliete onderneming. Dit geldt ook voor feitelijke bestuurders (personen die de touwtjes in handen hadden zonder formeel benoemd te zijn).
Een gewone werknemer, die nooit het mandaat van bestuurder heeft gehad, kan dus niet op basis van artikel XX.227 WER aansprakelijk worden gesteld.
Het is cruciaal om te begrijpen dat deze vorm van aansprakelijkheid specifiek gekoppeld is aan uw rol als bestuurder. De risico's voor ondernemers beginnen echter al veel vroeger. Zeker in veel KMO's, waar de oprichter vaak ook de eerste bestuurder is, kunnen verschillende aansprakelijkheidsregimes elkaar opvolgen of zelfs overlappen. Zo staat de bestuurdersaansprakelijkheid voor wrongful trading volledig los van de specifieke oprichtersaansprakelijkheid, die de risico's behandelt die u loopt bij de start van de vennootschap, bijvoorbeeld bij een ontoereikend aanvangsvermogen.
3. Er was kennelijk geen redelijk vooruitzicht op redding of behoud van de onderneming
Een derde voorwaarde is dat de bestuurders wisten, of behoorden te weten, dat er vóór het faillissement kennelijk geen redelijk vooruitzicht meer was om de onderneming (of haar activiteiten) te redden en een faillissement af te wenden.
Hoe wordt dit beoordeeld? Men kijkt naar alle concrete feiten en omstandigheden in de periode vóór, en dus naar aanloop van, het faillissement.
In de praktijk oordelen rechtbanken bijvoorbeeld dat aan deze voorwaarde is voldaan wanneer voor iedere redelijk handelende ondernemer-bestuurder duidelijk was dat oude schulden niet meer konden worden aangezuiverd, zonder nieuwe schulden aan te gaan. In zo'n geval is er geen reële kans op herstel meer.
4. U handelde niet als een normaal voorzichtig en zorgvuldig bestuurder
Tot slot moet vaststaan dat de bestuurders niet hebben gehandeld zoals een normaal, voorzichtig en zorgvuldig bestuurder in dezelfde omstandigheden zou hebben gehandeld.
Dit criterium, de zogenaamde ‘zorgvuldigheidsnorm’, vormt de hoeksteen van het vennootschapsrecht. Wrongful trading is dan ook een specifieke toepassing van de algemene regels rond bestuurdersaansprakelijkheid.. Die regels gelden niet alleen bij een dreigend faillissement, maar ook bij andere beleidsfouten, ongeacht de context.
Om bestuurders specifiek aansprakelijk te kunnen stellen voor wrongful trading, moet er sprake zijn van foutief handelen of nalaten. Dit hoeft geen ernstige of opzettelijke fout te zijn – zelfs de lichtste fout of onachtzaamheid kan volstaan.
Een rechter zal zich hierbij wel terughoudend opstellen. Hij zal zich niet zomaar in de plaats van de bestuurder stellen, aangezien een bestuurder binnen zijn mandaat een zekere (subjectieve) beoordelingsvrijheid geniet.
Wie kan u aansprakelijk stellen voor wrongful trading?
Alleen de curator die door de rechtbank is aangesteld bij het faillissement, kan een vordering voor wrongful trading instellen.
De curator vertegenwoordigt alle schuldeisers in het faillissement en zal proberen aan te tonen dat aan alle voorwaarden voor wrongful trading is voldaan. De curator hoeft niet per se de exacte schade en het directe verband tussen het foutief handelen (of nalaten) van de bestuurders en de schuldenberg te bewijzen, maar wel dat de voorwaarden van artikel XX.227 WER vervuld zijn. Slaagt de curator hierin, dan zien de schuldeisers mogelijk nog een deel van hun geld terug via deze specifieke aansprakelijkheidsgrond ten aanzien van de (voormalige) bestuurder(s).
Persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder: financiële gevolgen van wrongful trading
Wat zijn de gevolgen voor de bestuurders als de rechtbank oordeelt dat er sprake is van wrongful trading? Dan kunnen bestuurders persoonlijk veroordeeld worden tot betaling van (een deel van) de schulden van de failliete onderneming, ten belope van het tekort in het faillissement.
Hoe groter de schuldenberg, hoe groter het persoonlijk risico als bestuurder om aansprakelijk te worden gesteld. De rechtbank beslist hierover op basis van de specifieke feiten, zoals de houding van bestuurders vóór het faillissement. Een bestuurder zal argumenten moeten aanvoeren om zijn of haar aansprakelijkheid te beperken of voorkomen.
Limiet aan aansprakelijkheid?
Is er een manier om de aansprakelijkheid voor wrongful trading te beperken? Ja, artikel 2:57 van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) voorziet in een beperking van bestuurdersaansprakelijkheid tot bepaalde maximumbedragen (afhankelijk van o.a. omzet en balanstotaal).
Deze limiet geldt ook voor wrongful trading, MAAR alleen bij een lichte, toevallige fout. Gaat het om een zware fout? Dan geldt deze beperking niet. De rechtbank zal moeten oordelen over de zwaarte van de gemaakte fout(en) als een bestuurder dit als verweer aanvoert.
Conclusie: stel uw persoonlijk vermogen veilig met tijdig juridisch advies
De grens tussen verantwoord ondernemen en wrongful trading is vaak flinterdun. Zoals u hebt gelezen, zijn de gevolgen van een foute inschatting niet min: u riskeert persoonlijke aansprakelijkheid voor het volledige passief van uw failliete vennootschap. Een risico dat uw persoonlijk vermogen direct bedreigt.
Staat uw onderneming onder financiële druk? Vraagt u zich af of u de activiteiten nog mag verderzetten? Of bent u al geconfronteerd met vragen van een curator? Dit zijn kritieke momenten waarop elke beslissing telt.
Wacht niet tot het te laat is. Een proactieve aanpak en gespecialiseerd juridisch advies zijn vandaag geen luxe, maar een noodzaak. Bij Bricks Advocaten staan onze advocaten ondernemings- en vennootschapsrecht klaar om u te ondersteunen in elke fase van uw onderneming. Twijfelt u? Win onmiddellijk deskundig advies in van een advocaat vennootschapsrecht.
Wij helpen u om:
- uw specifieke situatie te analyseren en de risico’s op bestuurdersaansprakelijkheid correct in te schatten.
- de juiste juridische stappen te zetten, zoals de alarmbelprocedure of een tijdige faillissementsaangifte.
- een sterk verweer op te bouwen indien een curator u reeds aansprakelijk stelt op grond van wrongful trading.
- Weloverwogen en strategische beslissingen te nemen die uw persoonlijke belangen beschermen.
Neem contact op met ons team voor een confidentieel en vrijblijvend gesprek. Samen zorgen we ervoor dat u met kennis van zaken de controle behoudt en uw persoonlijk vermogen veiligstelt.
